Upadłość konsumencka – czy warto iść tą drogą?

„Życie kosztuje” - prosta myśl, być może wręcz banał. Jednak w praktyce ten fakt może oznaczać olbrzymie problemy finansowe, z których nierzadko bardzo ciężko się wyplątać… Należy pamiętać, że sytuacja polegająca na próbie wyjścia z zadłużenia poprzez zaciąganie kolejnych pożyczek jest niezwykle niebezpieczna. Banki oraz inne instytucje finansowe, co prawda często reklamują swoje produkty w postaci tzw. „pożyczek konsolidacyjnych”, czyli pożyczek, które mają uporządkować istniejące zadłużenie i pomóc w poprawie sytuacji finansowej dłużnika, jednak ważne jest, aby nie zapominać o tym, że każdy kolejny kredyt to po prostu dodatkowe zobowiązanie finansowe, a więc kolejne obciążenie budżetu domowego – niezależnie od użytych w reklamie frazesów i nomenklatury. Pytanie więc brzmi czy piąty z rzędu kredyt poprawi sytuację finansową dłużnika, jeśli ten nie jest w stanie spłacać czterech wcześniej zaciągniętych?

Jednocześnie warto pamiętać, że spirala zadłużenia nie zawsze jest wynikiem niefrasobliwości czy lekkomyślności kredytobiorcy, czasem wynika ze zdarzeń losowych, np. choroby, śmierci jedynego żywiciela rodziny czy też utraty pracy…

W związku z tym, prawdziwym rozwiązaniem poważnych problemów może być właśnie skorzystanie z możliwości ogłoszenia tzw. upadłości konsumenckiej. Instytucja ta wprowadzona została przez Ustawodawcę, aby umożliwić Polakom znajdującym się w impasie finansowym, odzyskanie rzeczywistej stabilności finansowej. Upadłość konsumencka, to najogólniej mówiąc zredukowanie albo całkowite umorzenie zobowiązań finansowych osoby fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej w przypadku niezawinionej niewypłacalności. Została wprowadzona do polskiego prawa upadłościowego i naprawczego w roku 2009. Przy czym w roku 2014 wprowadzona została nowelizacja upadłości konsumenckiej, która znacząco zliberalizowała przesłanki ogłoszenia upadłości konsumenckiej.

Upadłość konsumencka nadal budzi negatywne skojarzenia, jest otoczona pewnym mitem, w związku z czym wiele osób, dla których byłoby to dobre rozwiązanie problemów finansowych, nawet nie chce przemyśleć o skorzystaniu z takiej opcji. Warto więc zastanowić się chwilkę nad tym, czym dokładnie jest upadłość konsumencka i czy rzeczywiście należy się jej bać?

Wszczęcie konsumenckiego postępowania upadłościowego wymaga przede wszystkim złożenia do właściwego sądu upadłościowego wniosku o upadłość. Wniosek ten (mający formę formularza urzędowego) wypełnia dłużnik w sposób pozwalający na zbadanie jego rzeczywistej sytuacji finansowej. Jest to niezwykle istoty punkt całego postępowania upadłościowego. Prawidłowe, wyczerpujące opisanie stanu faktycznego (wraz z podaniem wszystkich okoliczności i dowodów), z uzasadnieniem, często jest kluczem do orzeczenia przez sąd upadłości konsumenckiej. Ogłoszenie upadłości zamyka jednocześnie pierwszy etap i zaczyna kolejny, z którym musi zmierzyć się dłużnik.

Od tego momentu rozpoczyna się właściwe postępowanie upadłościowe. Postępowanie to zmierza do likwidacji majątku upadłego oraz uwzględniania zgłoszeń wszystkich wierzycieli. Następnie po dokonaniu likwidacji majątku, sąd upadłościowy wyznacza tzw. plan spłat. Dopiero zrealizowanie planu spłat kończy postępowanie upadłościowe i tym samym pozwala na ostateczne umorzenie pozostałej części zobowiązań finansowych upadłego.

Warto pamiętać, że przesłanką ogłoszenia upadłości konsumenckiej jest niewypłacalność konsumenta. Przy czym sąd oddali wniosek, jeżeli niewypłacalność dłużnika jest efektem jego umyślnego postępowania. Wina umyślna może wynikać na przykład z zaciągania zobowiązań mimo świadomości braku szans na ich spłatę. Również rażące niedbalstwo po stronie konsumenta będzie skutkowało oddaleniem przez sąd wniosku o upadłość konsumencką. Przykładem takiego niedbalstwa jest zadłużanie się w stopniu znacznie przekraczającym rzeczywiste możliwości zarobkowe dłużnika.

Ponadto, w myśl art. Art. 491(3) prawa upadłościowego sąd oddala wniosek o głoszenie upadłości, jeżeli w stosunku do dłużnika w okresie dziesięciu lat przed złożeniem wniosku o ogłoszenie upadłości:

1. prowadzono postępowanie upadłościowe lub inne postępowanie, w którym umorzono całość lub część jego zobowiązań albo w którym zawarto układ, lub
2. prowadzono postępowanie upadłościowe, w którym nie zaspokojono wszystkich wierzycieli, a dłużnik po zakończeniu lub umorzeniu postępowania zobowiązań swych nie wykonał, lub
3. prowadzono postępowanie upadłościowe według przepisów tytułu niniejszego, jeżeli postępowanie to zostało umorzone z innych przyczyn niż na wniosek wszystkich wierzycieli, lub
4. czynność prawna dłużnika została prawomocnie uznana za dokonaną z pokrzywdzeniem wierzycieli.

Przy czym należy zaznaczyć, że opisane wyżej przesłanki negatywne nie mają charakteru bezwzględnego, tzn. nie muszą skutkować oddaleniem wniosku o ogłoszenie upadłości. Sąd w takim przypadku może bowiem, kierując się względami rozsądku (słuszności), dla dobra dłużnika, wydać postanowienie o ogłoszeniu upadłości. Jak to wygląda np. w Szwajcarii można przeczytać tutaj: https://www.kredite-darlehen-von-privat.ch/kosten-eines-kredits-notwendige-kosten-und-zusaetzliche-kosten

Przed pochopnym odrzuceniem pomysłu o złożeniu wniosku o upadłość konsumencką, przede wszystkim z obawy przed sformalizowaną i wymagającą procedurą, warto więc gruntownie przeanalizować swoją sytuację finansową i zastanowić się, czy nie będzie to najlepszy sposób na odzyskanie stabilizacji finansowej…