Opóźniony pociąg – jakie prawa ma podróżny w czasie zbliżających się urlopów?

Na gruncie prawa europejskiego problem rekompensat z tytułu opóźnień pociągów pasażerskich reguluje Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1371/2007. Najogólniej mówiąc, Rozporządzenie to reguluje prawa i obowiązki pasażerów w ruchu kolejowym.

W myśl art. 17 wskazanego Rozporządzenia minimalna rekompensata wynosi:                                                                                                                                        

• - 25% ceny biletu jednorazowego (w przypadku, gdy opóźnienie pociągu wynosi od 60 minut do 119 minut,);
• - 50% ceny biletu jednorazowego (w przypadku, gdy opóźnienie pociągu wynosi 120 minut albo więcej).  

W opisanych wyżej przypadkach, przyznanie rekompensaty za opóźniony pociąg jest zatem obowiązkiem przewoźnika, jeżeli minimalny czas opóźnienia pociągu (do stacji przeznaczenia) wynosi co najmniej 60 minut, przy czym obowiązkiem pasażera jest pisemne wystąpienie z reklamacją. Warto zaznaczyć, że pasażer nie ma obowiązku udowodnienia faktu opóźnienia pociągu (przewoźnik posiada w systemie informatycznym wszelkie dane na temat rozkładu i czasu kursów pociągów). Reklamacja może zostać złożona w kasie biletowej, która należy do przewoźnika (warto zadbać o potwierdzenie złożenia pisma) bądź po prostu wysłana pocztą.

Wypłata rekompensaty co do zasady wypłacana jest w formie bonu, który uprawnia do zakupu kolejnego biletu ze zniżką (50% bądź 25%). Przy czym, jeśli pasażer wyraźnie zaznaczy, że życzy sobie wypłaty rekompensaty w gotówce zamiast bonu, wówczas przewoźnik zobowiązany jest do wypłaty odpowiedniej sumy pieniężnej – obliczonej na podstawie ceny biletu.  

Bardzo ważną zasadą dotyczącą wypłaty rekompensat jest to, że przysługują one pasażerowi w każdym przypadku opóźnienia pociągu, niezależnie od przyczyny, a zatem również w przypadku, gdy opóźnienie spowodowane było działaniem siły wyższej – czyli było wynikiem zaistnienia okoliczności niezależnych od przewoźnika (Wyrok Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości,C-509/11 ÖBB-Personenverkehr AG).

Należy jednak  pamiętać, że opisane zasady wypłaty rekompensaty obowiązują w odniesieniu do opóźnień krajowych pociągów dalekobieżnych (np. InterCity (IC), Express Intercity Premium (EIP), Express InterCity (EIC), Twoje Linie Kolejowe (TLK), interREGIO) oraz w stosunku do międzynarodowych przejazdów pomiędzy krajami Unii Europejskiej.  Przy obliczaniu czasu opóźnień nie uwzględnia się zatem opóźnień, które zdarzyły się np. na terenie Białorusi czy Ukrainy czyli poza terytorium, na którym obowiązuje Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską.

Należy podkreślić jednocześnie, że minimalna kwota rekompensaty wynosi w Polsce 4 EURO (poniżej tego progu rekompensaty nie są wypłacane).

Warto zaznaczyć, że na podstawie art. 2 ust. 5 Rozporządzenia Polska wyłączyła bezterminowo stosowanie rekompensat dla pasażerskich pociągów regionalnych, miejskich, oraz podmiejskich. A zatem wyłączenie to dotyczy w praktyce pociągów osobowych przewoźników samorządowych (z wyjątkiem pociągów dalekobieżnych).

Innym rozwiązaniem dla pasażerów są obowiązujące w Polsce regulacje kodeksowe. Pasażerowie  wszystkich kategorii pociągów osobowych, w przypadku opóźnień, uprawnieni są do wniesienia skargi z  i otrzymania z tego tytułu od przewoźnika wyjaśnień (o przyczynach i okolicznościach zdarzenia) oraz do dochodzenia roszczeń odszkodowawczy na podstawie przepisów kodeksu cywilnego oraz  prawa przewozowego. W myśl art. 62 ust. 2 ustawy – Prawo przewozowe „przewoźnik odpowiada za szkodę, jaką poniósł podróżny wskutek opóźnionego przyjazdu lub odwołania regularnie kursującego środka transportowego”.

Warto zatem pamiętać, że w przypadku dochodzenia roszczeń odszkodowawczych podróżny zobowiązany jest do udowodnienia powstałej szkody. Przewoźnik następnie rozpatruje każdą zgłoszoną sprawę indywidualnie. Zgodnie z obowiązującym prawem nie jest to odszkodowanie za fakt opóźnienia pociągu ale za doznaną stratę materialną (która powstała wskutek opóźnienia). Jednocześnie przewoźnik  może uwolnić się od odpowiedzialności, jeżeli opóźnienie pociągu i związana z nim szkoda powstały z przyczyn całkowicie od przewoźnika niezależnych, (czyli w wyniku zdarzeń nadzwyczajnych).  Jak to jest rozwiązane w innych krajach np. w Szwajcarii można przeczytać tu:  https://www.kredite-darlehen-von-privat.ch/urlaubskredit-fuer-sommer-2020

W przypadku nie uwzględnienia roszczenia przez przewoźnika, pasażer może złożyć skargę do Urzędu Transportu Kolejowego bądź wystąpić  na drogę postępowania sądowego…

                                                                                                                                                                źródło zdjęcia: lic 123rf